Nooit eerder was de wereld om ons heen zo grillig, veranderlijk en verraderlijk, zoals het vandaag de dag is. Niet eerder werd er zoveel gevraagd van mensen qua wendbaarheid, eigen regie, verwantschap en inlevingsvermogen. Alsook de capaciteit om veerkrachtig te kunnen handelen en om weerstand te bieden tegen drama, tegen huftergedrag, tegen alles wat piept en kraakt. Maar juist in tijden van piepen en kraken is het nodig om dicht bij jezelf te kunnen blijven, om niet de verbinding te verliezen of je te laten verleiden door het gedrag van anderen. En zo je focus te verliezen en niet meer te weten hoe je van richting kunt veranderen of je richting kunt bepalen.
Houding en gedrag
Het lijkt erop dat we vrolijk zijn doorgegaan van een ‘normale’ samenleving naar corona en van corona hupsakee naar normaal. Zonder dat we er werkelijk bij stilstaan wat voor rimpeleffect het allemaal heeft op de langere termijn. Op ons als mens en als individu, maar ook als professional. Het effect ervan is echter wel wezenlijk voelbaar binnen de bedrijfsvoering en organisatiecultuur. En op de gewoontes van mensen binnen houding en gedrag. Op de een of andere manier verzinnen we iedere onophoudelijk keer op keer weer iets nieuws. Bedenken we nieuwe theorieën om te komen van bagger tot briljant en hoe het allemaal beter en spannender of makkelijker moet. Maar tegelijkertijd muteren we zelf in een soort gillende keukenmeiden die als een kip zonder kop blijven rondrennen.
Op een of andere manier weten we geen focus te houden, geen controle te houden over emoties of een standpunt in te nemen en zijn we bang voor de mening van anderen. Misschien zelfs wel van je eigen mening, omdat als je ergens iets van vindt, je er dan ook op aanspreekbaar moet zijn. Wat feitelijk prima is en er gewoon bij hoort. Als we dit namelijk niet meer doen, wordt het één grote chaos en voelt niemand zich meer ergens verantwoordelijk voor. Voor sociaal-emotionele verwantschap is dit echter een vereiste.
Navigeren met een moreel kompas
Het is nodig om ergens voor te staan, een stip aan de horizon te zetten en richting te kiezen. Zodat je je daarin kunt berusten en bewust een pad kunt bewandelen. Als inkooporganisatie is het niet voldoende om steeds alleen om de zoveel tijd met nieuw beleid, een nieuwe strategie of een snode plan voor de bedrijfsvoering te bedenken. En dan ervan uitgaan dat je een inclusieve organisatie bent. Of dat je toekomstbestendig bent. Of dat je zo de weg vrijmaakt voor je mensen om het werk goed te kunnen doen. Logischerwijs is het binnen het inkoopspeelveld van belang om te weten wat je sterktes en je zwaktes zijn. Dit om te zorgen hoe je je energie en bijdrage kunt redigeren, want zodra je onder druk staat, zul je merken dat dit een beroep doet op je energie en de mate van kwalitatief en kwantitatief een bijdrage kunnen leveren. Dit gaat over persoonlijke veiligheid binnen de context van het inkoopspeelveld.
Als eerste is het belangrijk om te begrijpen dat het brein neurologisch reageert op iedere vorm van sociale interactie. Het SCARF-model van professor David is hierop gericht en is met neurologisch onderzoek onderbouwd en wetenschappelijk bewezen.
Sociaal psychologische veiligheid
Alles wat er in jouw directe omgeving gebeurt, heeft gelijk invloed op jouw gemoedstoestand. Zelfs wanneer we alleen zijn, gaan onze gedachten 9 van de 10 keer over interactie met anderen.
Omdat we sociale wezens zijn, is sociale verbinding dus belangrijk voor de mate waarin we goed kunnen presteren en ons veilig voelen. Zo heeft onderzoek aangetoond dat financiële beloning voor werk anders door de hersenen wordt geregistreerd dan een beloning in de vorm van en compliment of schouderklop. De hersenen beschouwen de werkomgeving, waaronder het inkoopspeelveld, primair als een sociaal systeem. De hersenen maken hierin geen onderscheid tussen vrienden, collega’s of familie.
Het sociaal-emotionele waardensysteem dat binnen de SCARF wordt gehanteerd, gaat over zowel de emotionele als fysieke pijn. Dit triggert namelijk hetzelfde hersengebied. Nu zit er in ons reptielenbrein een oerinstinct dat gaat over het belonen- en bestraffensysteem. Beter bekend als bevriezen, vluchten of vechten. In plaats van vechten gebruik ik liever het woord relaxen, omdat er op de werkvloer tegenwoordig niet meer zo veel gevochten hoeft te worden. Ook al registreren de hersenen dit nog wel zo, en reageren ze er ook zo op.
Zoals wanneer er iets onverwachts gebeurt, er een bepaalde trigger is door bedreiging of gevaar. Of de perceptie van er niet bij horen of ongevraagd advies krijgen. Het reptielenbrein wordt geactiveerd om te kunnen inschatten wat voor bedreiging er is en in welke mate de bedreiging belangrijk is om op te reageren. Want de mens is nu eenmaal geprogrammeerd om te overleven. Deze hersenactiviteit zorgt ervoor dat bepaalde stoffen, waaronder adrenaline en cortisol in je lijf vrijkomen die helpen bij het adequaat reageren en het afwenden van het gevaar.
‘Het is beter om iemand te laten janken om de waarheid, dan te laten lachen om een leugen.’
Sociale verbinding is cruciaal
Iedere fysieke gewaarwording, zoals zien, horen, voelen, ruiken en proeven, resulteert direct in emotie. Binnen het inkoopspeelveld gaat het samenwerken of presteren vaak over een vorm van hiërarchie. Hiërarchie is iets anders dan autoritair gedrag, beter zijn dan een ander of een ander zich minder laten voelen. Dit komt omdat hiërarchie van nature versleuteld ligt in ons biologisch systeem. Wat nodig om de kans op overleven te vergroten. Daarom is een sociale verbinding, zoals het behoren tot een groep en kunnen samenleven in een groep van groot belang. Dit is een neurologisch en biologisch aspect van het mens zijn.
Vroeger was de snelste manier om een groep te vormen het stichten van een gezin. Op de werkvloer heb je echter niet zo veel te kiezen en behoor je tot een team en ben je onderdeel van de organisatie. Maar de bedreiging om daar opeens niet meer bij te horen of een als een zwakke schakel te worden beschouwd, is net zo wezenlijk als vroeger de urgentie om te overleven. Als iemand zich bedreigd voelt, legt dit direct beslag op de hersencapaciteit. Al je energie en je bloed trekt weg van het hersengebied waarmee je normaliter functioneert, informatie verwerkt, creatief bent en problemen kunt oplossen. Wat betekent dat dit hersengebied dan niet meer optimaal kan functioneren of misschien zelfs helemaal niet meer. Denk aan een burn-out of chronische overspannenheid, maar ook in geval van niet kunnen doen wat je leuk vindt of als er geen oprechte interesse is.
Als men zich gewaardeerd, gehoord en veilig voelt, zijn ze in staat om helder te denken, communiceren en beslissingen te nemen. Emoties en gedachten zijn neutraal. Dit is waarom het zo belangrijk is om persoonlijke veiligheid binnen het inkoopspeelveld te borgen vanuit sociale verbinding.
Het aanbod van Inkoopheld biedt hier verschillende mogelijkheden in, naast training en coaching is ook een drijfverentest of alleen een Persoonlijke strategie een optie. Wil je direct aan de slag met het ontdekken van jouw persoonlijk fundament als inkoopprofessional, dan is er ook een e-learning DIY Personal Procurement Fundamentals.
Publicatie COLUMN Inkoperscafe.nl | 4 april 2023